Η Παγκόσμια Ημέρα Συζευγμένων Διδύμων (World Conjoined Twins Day) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 24 Νοεμβρίου με πρωτοβουλία του ΟΗΕ για να ευαισθητοποιήσει τη διεθνή κοινότητα σχετικά με έναν σπάνιο τύπο πανομοιότυπων διδύμων, που εμφανίζεται περίπου σε 1 στις 50.000 – 200.000 γεννήσεις ζώντων παιδιών και να προωθήσει την ευημερία, την κοινωνική ένταξη και τα ανθρώπινα δικαιώματά τους.
Τα Συζευγμένα Δίδυμα, γνωστά περισσότερο ως σιαμαία δίδυμα, είναι πανομοιότυπα δίδυμα που ενώνονται μεταξύ τους μέσα στη μήτρα. Ο όρος «σιαμαία δίδυμα» συνδέθηκε με τα δίδυμα Τσανγκ και Ενγκ Μπάνκερ που γεννήθηκαν στο Σιάμ (σημερινή Ταϊλάνδη) το 1811. Ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο ως παράξενα όντα και συμμετείχαν σε λαϊκές παραστάσεις τραβώντας την προσοχή του κοινού με τη σπάνια κατάστασή τους.
Η γενικά αποδεκτή επιστημονική εξήγηση για την κατάστασή τους είναι ότι τα σιαμαία δίδυμα αναπτύσσονται από ένα μόνο γονιμοποιημένο ωάριο που δεν διαχωρίζεται πλήρως σε δύο πανομοιότυπα δίδυμα κατά τα πρώτα στάδια της εμβρυϊκής ανάπτυξης. Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι σιαμαίων διδύμων, ανάλογα με το σημείο στο οποίο ενώνονται τα σώματά τους (κοιλιά, θώρακας, κεφάλι, λεκάνη, σπονδυλική στήλη κ.λπ.).
Τα σιαμαία δίδυμα είναι εξαιρετικά σπάνια – η συχνότητά τους κυμαίνεται από 1 στις 50.000 έως 1 στις 200.000 γεννήσεις. Δεν φαίνεται να υπάρχει συσχέτιση με την κληρονομικότητα, τη φυλή, την ηλικία της μητέρας ή τον αριθμό των προηγούμενων γεννήσεων, αλλά τα σιαμαία δίδυμα είναι συχνότερα θηλυκά παρά αρσενικά. Περίπου το 60% των σιαμαίων διδύμων γεννιούνται νεκρά ή πεθαίνουν εντός 24 ωρών από τη γέννηση.
Το ποσοστό επιβίωσης των σιαμαίων διδύμων εξαρτάται συνήθως από το σημείο όπου ενώνονται τα σώματα τους και από τον αριθμό των εσωτερικών οργάνων που μοιράζονται. Για παράδειγμα, το ποσοστό επιβίωσης για τα κρανιοπαγή δίδυμα ή τα θωρακοπαγή δίδυμα είναι μικρό, αλλά το ποσοστό επιβίωσης για τα ομφαλοπαγή δίδυμα είναι πάνω από 80%.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να γίνει χειρουργική επέμβαση για τον διαχωρισμό των σιαμαίων διδύμων, αν και θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο και συχνά οδηγεί στον θάνατο τουλάχιστον ενός από τα δίδυμα, ειδικά αν μοιράζονται μια καρδιά ή άλλο ζωτικό όργανο. Εξαιτίας αυτού, έχει υπάρξει συζήτηση σχετικά με το αν είναι ηθικό να διαχωρίζονται σιαμαία δίδυμα που μπορούν να επιβιώσουν αν δεν διαχωριστούν.
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα σιαμαία δίδυμα μπορούν να έχουν υψηλή ποιότητα ζωής ακόμη κι αν δεν διαχωριστούν. Αξιοσημείωτα παραδείγματα είναι οι Τσανγκ και Ενγκ Μπάνκερ, η Άμπι και Μπρίτανι Χένσελ και η Λόρι και ο Τζορτζ Σάπελ (ο Τζόρτζ γεννήθηκε ως Ντόρι και αποκαλύφθηκε ως τρανς άνδρας στα 40 του). Ακριβώς όπως τα κανονικά δίδυμα, τα σιαμαία δίδυμα μπορεί να έχουν πολύ διαφορετικές προσωπικότητες και να ζουν ατομικές ζωές στο μέτρο του δυνατού. Ωστόσο, αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ευημερία τους.
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ καθιέρωσε την Παγκόσμια Ημέρα Συζευγμένων Διδύμων με το Ψήφισμα A/RES/78/313 της 1ης Ιουλίου 2024 για να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο σχετικά με τα συζευγμένα δίδυμα και να προωθήσει την ευημερία, την κοινωνική ένταξη και τα ανθρώπινα δικαιώματά τους ως ξεχωριστά άτομα που τυχαίνει να μοιράζονται ένα σώμα.