Διεθνής Ημέρα για την Καταπολέμηση της Αμμοθύελλας και της Ανεμοθύελλας

Η Διεθνής Ημέρα για την Καταπολέμηση της Αμμοθύελλας και της Ανεμοθύελλας (International Day of Combating Sand and Dust Storms) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 12 Ιουλίου με πρωτοβουλία του ΟΗΕ για να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με τις καταστροφικές συνέπειες της αμμοθύελλας και ανεμοθύελλας και να ενθαρρύνει την περιφερειακή και παγκόσμια συνεργασία για τη διαχείριση και τον μετριασμό τους.

Οι αμμοθύελλες και οι ανεμοθύελλες προκύπτουν όταν ο ισχυρός άνεμος φυσάει άμμο και χώμα από μια άνυδρη (ξηρή) επιφάνεια στην ατμόσφαιρα. Αποτελούν κοινό μετεωρολογικό κίνδυνο σε άνυδρες και ημιάνυδρες περιοχές του κόσμου, όπως σε περιοχές της αραβικής χερσονήσου, της Κεντρικής Ασίας, της Κίνας και της Βόρειας Αφρικής, και σε μικρότερο βαθμό σε περιοχές της Αμερικής, της Αυστραλίας και της Νότιας Αφρικής.

Το μέγεθος και η συχνότητα των αμμοθυελλών και των ανεμοθυελλών έχουν αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες λόγω διαφόρων παραγόντων, όπως η κλιματική αλλαγή, η κακή διαχείριση της γης και η ρύπανση. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι αυτές έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα του αέρα και των υδάτων, στη γεωργία, στο κλίμα και τον καιρό, στην ανθρώπινη υγεία, στη βιομηχανία και στις μεταφορές. Ο αντίκτυπος αυτός είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθεί, επειδή η ανθρώπινη δραστηριότητα σε ένα μέρος του κόσμου μπορεί να προκαλέσει αμμοθύελλες και των ανεμοθύελλες σε ένα άλλο.

Τα αερολύματα (σωματίδια σκόνης που αιωρούνται στον αέρα) επηρεάζουν τον καιρό και το κλίμα, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η σκόνη έχει επίσης άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στη γεωργία. Θάβει τα σπορόφυτα, επηρεάζει τη φωτοσύνθεση απορροφώντας και διασκορπίζοντας την ηλιακή ακτινοβολία, αυξάνει τη διάβρωση του εδάφους και γεμίζει τα αρδευτικά κανάλια. Η σκόνη από τις αμμοθύελλες και τις ανεμοθύελλες επηρεάζει μεταξύ άλλων τις μεταφορές καλύπτοντας τις διαδρομές μεταφοράς και μειώνοντας την ορατότητα, προκαλεί ζημιές στα αεροσκάφη, επηρεάζει την απόδοση των ηλιακών σταθμών παραγωγής ενέργεια και την ποιότητα των υδάτων σε ρέματα και ποτάμια.

Η αερομεταφερόμενη σκόνη ενέχει επίσης σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Τα μεγάλα σωματίδια μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμό των ματιών και του δέρματος, ενώ τα μικρά σωματίδια μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν διάφορες αναπνευστικές διαταραχές (αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα, πυριτίαση, τραχειίτιδα, πνευμονία) και να εισέλθουν ακόμη και στην κυκλοφορία του αίματος, επηρεάζοντας τα εσωτερικά όργανα και προκαλώντας καρδιαγγειακές διαταραχές.

Επιπλέον, η αερομεταφερόμενη σκόνη μπορεί να συμβάλει στη μετάδοση μολυσματικών ασθενειών όπως η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος (ιδίως στην υποσαχάρια Αφρική, όπου υπάρχει μια ολόκληρη περιοχή που αναφέρεται ως ζώνη μηνιγγίτιδας) και ο Πυρετός της Κοιλάδας (κοκκιδιοειδομυκητίαση). Η μηνιγγίτιδα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα υγείας στην Αφρική μαζί με το AIDS και την ελονοσία, ενώ η συχνότητα εμφάνισης του Πυρετού της Κοιλάδας στις ΗΠΑ αυξάνεται τα τελευταία χρόνια.

Το Ψήφισμα για την καθιέρωση της Διεθνούς Ημέρας για την Καταπολέμηση της Αμμοθύελλας και της Ανεμοθύελλας εισήχθη από την Κούβα εξ ονόματος της Ομάδας των 77 (συνασπισμός αναπτυσσόμενων χωρών στον ΟΗΕ) και της Κίνας. Εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Ιούνιο του 2023 για την διευκόλυνση της περιφερειακής και διεθνούς συνεργασίας στην πρόληψη, τη διαχείριση και τον μετριασμό των επιπτώσεων των αμμοθυελλών και των ανεμοθυελλών.

Ο κύριος στόχος της Διεθνούς Ημέρας για την Καταπολέμηση της Αμμοθύελλας και της Ανεμοθύελλας είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους από τα δύο αυτά μετεωρολογικά φαινόμενα και η σημασία της καταπολέμησής τους για την ανθρώπινη υγεία και ευημερία. Οι αμμοθύελλες και ανεμοθύελλες επηρεάζουν αρνητικά την επίτευξη των 11 από τους 17 στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης της Ατζέντας 2030 του ΟΗΕ, επομένως η διεθνής συνεργασία είναι ζωτικής σημασίας για τον μετριασμό των επιπτώσεών τους στη βιώσιμη ανάπτυξη.