Η ταινία μικρού μήκους «Καστοριά» του σημαντικού έλληνα σκηνοθέτη Τάκη Κανελλόπουλου, διάρκειας 25 λεπτών, απέσπασε το βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ στο 10ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, στις 6 Οκτωβρίου 1969. Για πολλά χρόνια θεωρείτο χαμένη.
Στην ταινία ένας έφιππος ξένος ταξιδιώτης, αναζητά μια νεράιδα μέσα στη σύγχρονη αλλά περισσότερο άχρονη καθημερινότητα της μακεδονικής πόλης. Κάποια στιγμή, γίνεται μέσα του η αποκάλυψη, ότι αυτό που έψαχνε, η ομορφιά που γύρευε, η νεράιδα, ήταν η ίδια η πολιτεία. Η Καστοριά.
Ο Τάκης Κανελλόπουλος χρησιμοποιεί τον μύθο (και την αναπαράστασή του) ως μια γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, μυθοποιώντας τελικά μια πόλη, η οποία μέσα από το βλέμμα του ανακτά εκ νέου τα χαρακτηριστικά μιας ελληνικότητας σπάνιας, σμιλεμένης από φαντάσματα βυζαντινά, ξεσπάσματα αρχαιοελληνικά, υλικά από χώμα και νερό απάτριδα κι όμως βαθιά ριζωμένα σε μια Ελλάδα που μένει να ανακαλυφθεί.
Η ταινία θεωρείτο χαμένη, αλλά όχι ξεχασμένη. Εντοπίστηκε μετά από δεκαετίες και προβλήθηκε στις 8 Μαρτίου 2025, στο πλαίσιο του 27ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Στην ανοιχτή συζήτηση με τίτλο «Καστοριά: Ο ξανακερδισμένος τόπος του Τάκη Κανελλόπουλου», που ακολούθησε της προβολής της ταινίας, οι επιμελητές του αφιερώματος ξετύλιξαν το νήμα της περιπετειώδους ανεύρεσης της, λέγοντας ότι αυτή ξεκίνησε κατά την προετοιμασία για το 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (2-12 Νοεμβρίου 2023), όταν με αφορμή το αφιέρωμα που είχε γίνει στον Τάκη Κανελλόπουλο, το Φεστιβάλ αναζήτησε τo ντοκιμαντέρ «Καστοριά» του Θεσσαλονικιού δημιουργού, χωρίς αποτέλεσμα. Ωστόσο, μέσα από τη διαδικασία εκείνης της αναζήτησης, η έρευνα συνεχίστηκε και τελικά η ταινία βρέθηκε το 2024, μέσα από ένα δίκτυο συλλεκτών.
«Έχουμε την ευκαιρία σήμερα να παρακολουθήσουμε μία ταινία που για μας είναι κάτι σαν το ...ιερό δισκοπότηρο, μια ταινία χαμένη επί δεκαετίες κι ένα μέρος της άτυπης "Μακεδονικής τριλογίας", η οποία ξεκίνησε με το "Μακεδονικό Γάμο", το περίφημο ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε στο Βελβεντό Κοζάνης το 1960. Tο 1961 συνεχίστηκε αυτή η περιήγηση του Τάκη Κανελλόπουλου στη μακεδονική ύπαιθρο στη "Θάσο" και το 1969, στο τέλος δεκαετίας του '60, σε μια μεταβατική στιγμή για τον σπουδαιότερο αυτόν Θεσσαλονικιό σκηνοθέτη, είμαστε στην Καστοριά», εξήγησε ο συνεργάτης του διεθνούς προγράμματος του Φεστιβάλ Γιάννης Παλαβός.
Στην αρχική της εκδοχή η ταινία ήταν έγχρωμη, όμως η κόπια που κατάφεραν να βρουν οι συνεργάτες του Φεστιβάλ είναι ασπρόμαυρη. «Υπάρχουν πάρα πολύ λίγα αρχεία γι’ αυτή την ταινία και είχαν γραφτεί επίσης πάρα πολύ λίγα κείμενα το 1969 όταν παίχτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και πήρε το βραβείο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ», σημείωσε από την πλευρά του ο κριτικός κινηματογράφου Μανώλης Κρανάκης, τονίζοντας ότι «η αναζήτηση συνεχίζεται» και ίσως κάποια στιγμή να μπορέσουν να βρουν και την έγχρωμη εκδοχή της.
Γίνε συνδρομητής με μόλις 
Facebook
Google